Critical Medicines Act:
​Belgisch voorstel wordt programmapunt voor komende Europese Commissie onder von der Leyen 

Twee jaar geleden publiceerde minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke een breed gedragen voorstel om de Europese bevoorrading van kritische medicijnen structureel beter te verzekeren. Een zogenaamde Critical Medicines Act moet daarbij de geneesmiddelenindustrie grootschalig hervormen. Vandaag stapt kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen naar het Europees Parlement met haar politieke plannen voor de komende regeerperiode. Ze engageert zich om de Critical Medicines Act nu ook te realiseren. 

De voorbije jaren kampte de Europese Unie met ernstige medicijntekorten. Afgelopen winter probeerden ouders steeds wanhopiger geneesmiddelen te bemachtigen voor hun kinderen. In sommige gevallen legden zij zelfs honderden kilometers daarvoor af. Mensen gingen in apotheken op zoek naar antibiotica die amper nog beschikbaar zijn. Het probleem wordt elk jaar erger en echt structureel. Vaak gaat het om problemen met de beschikbaarheid van basismedicatie afkomstig van 1 of 2 producenten. Vaak dan nog eens gevestigd in China of India. Als er dan een productieprobleem of handelsverstoring optreedt kan dat ernstige gevolgen hebben. ​ ​ 

België legde vorig jaar (mei 2023) al een plan op de Europese tafel om het geneesmiddelentekort aan te pakken met een non-paper. Deze werd ondertekend door maar liefst 23 EU-lidstaten en riep op tot een Europees solidariteitsmechanisme, een EU lijst van kritische geneesmiddelen en een Critical Medicines Act. Daarop lanceerde de Europese Commissie In oktober 2023 een communicatie met stappen om medicijntekorten in de EU aan te pakken. Er werd werk gemaakt van het solidariteitsmechanisme en een EU-lijst van kritische geneesmiddelen waarvoor kwetsbaarheden in kaart zullen gebracht worden. De Commissie bevestigde ook de oprichting van de Critical Medicines Alliance onder Belgisch voorzitterschap – een alliantie van overheden, industrie en middenveldactoren die plannen moet voorbereiden om de productie en levering van kritische medicijnen in de EU te verzekeren. ​ 

De stap naar een echte wetgeving – een Act – zette de Commissie echter nog niet. Daar komt nu verandering in. De wetgeving moet de toegang van patiënten tot de meest belangrijke geneesmiddelen veiligstellen. Dat kan door een kader scheppen voor staatssteun, openbare aanbestedingen en het aanleggen van reservevoorraden, zoals bijvoorbeeld ook voor microchips onder de Europese Chips Act gebeurt. 

Vandenbroucke: “De pandemie, de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten hebben ons pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar onze farmaceutische toeleveringsketens kunnen zijn. Om de gezondheid en veiligheid van onze burgers te waarborgen, wil de Europese Unie de autonomie van Europa inzake de productie en levering van kritieke geneesmiddelen vergroten. Ik ben verheugd dat ze ons geleverd werk zullen voortzetten. Enkel door samen te werken kunnen we deze uitdagingen de baas.” 

Vandaag stemt het Europees Parlement over de aanstelling van von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie om 13u.